Zaloguj się
Gwinty trapezowe a metryczne – różnice, zastosowanie i jak wybrać odpowiedni rodzaj śruby
W świecie połączeń śrubowych istnieje wiele rodzajów gwintów, jednak dwa z nich spotykane są najczęściej: gwint metryczny i gwint trapezowy. Choć na pierwszy rzut oka mogą wyglądać podobnie, różnią się znacząco budową, przeznaczeniem i sposobem działania. Warto poznać te różnice, by dobrać właściwy element do konkretnego zastosowania – czy to w prostym montażu, czy w precyzyjnym układzie napędowym.
- Budowa i różnice pomiędzy gwintami metrycznymi i trapezowymi
- Zastosowanie śrub metrycznych i trapezowych – gdzie kupić który rodzaj?
- Gwinty prawe i lewe – kierunek ma znaczenie
- Najpopularniejsze wymiary i zastosowanie śrub trapezowych
Budowa i różnice pomiędzy gwintami metrycznymi i trapezowymi
Gwint metryczny to najpopularniejszy typ gwintu w zastosowaniach ogólnych. Posiada kąt zarysu 60° oraz ostre wierzchołki i dna zwojów. Jego głównym zadaniem jest łączenie elementów – np. śrub, nakrętek, prętów gwintowanych, wkrętów. Gwinty te są standaryzowane według norm ISO i DIN, co ułatwia ich dobór oraz wymienność między producentami.
Z kolei gwint trapezowy ma kąt zarysu 30° oraz charakterystyczny, trapezowy kształt zwojów (stąd nazwa). Dzięki większej powierzchni styku i łagodniejszemu profilowi, lepiej przenosi duże siły osiowe, co sprawia, że jest idealny do ruchu posuwisto-zwrotnego i napędów śrubowych.
| Cecha | Gwint metryczny | Gwint trapezowy |
| Kąt zarysu | 60° | 30° |
| Kształt zwoju | ostry | trapezowy |
| Zastosowanie | połączenia statyczne (mocujące) | ruch i przenoszenie siły |
| Tolerancje | mniejsze (większa precyzja montażu) | większe (lepsza odporność na obciążenia) |
| Typowy materiał | stal węglowa ocynkowana, nierdzewna | stal węglowa (C45, C15), stal hartowana, stal nierdzewna A2/ A4 |
Zastosowanie i wybór miejsca zakupu
Śruby metryczne spotykamy niemal wszędzie – od mebli, przez sprzęt RTV i AGD po sprzęt sportowy i rekreacyjny. Dlatego kupimy je w marketach budowlanych i sklepach z narzędziami, gdzie liczy się szybki dostęp do standardowych rozmiarów (np. M6, M8, M10, M12). To elementy do codziennych zastosowań montażowych.
Natomiast śruby trapezowe to już produkt techniczny i specjalistyczny. Wykorzystuje się je w:
- śrubowych mechanizmach podnoszących (np. podnośniki, imadła),
- napędach liniowych CNC,
- siłownikach śrubowych,
- obrabiarkach i w automatyce przemysłowej.
Ze względu na większą precyzję wykonania, różne rodzaje luzów, nakrętek (z brązu, stali czy tworzyw) oraz specyficzne potrzeby aplikacji, śruby trapezowe kupuje się w wyspecjalizowanych sklepach technicznych. Tylko tam dostępna jest pełna gama wymiarów, tolerancji i materiałów.
Zobacz również:
Gwinty lewe i prawe – dlaczego istnieją dwa kierunki?
Każdy gwint – metryczny i trapezowy – może mieć skręt prawy lub lewy.
- gwint prawy to standard – wkręca się go zgodnie z ruchem wskazówek zegara
- gwint lewy odkręca się w tym kierunku, dlatego stosuje się go wtedy, gdy siły robocze mogłyby powodować samoczynne odkręcanie gwintu prawego (np. w tokarkach czy frezarkach, imadłach stolarskich, lewa strona osi w rowerze); dzięki temu połączenia są stabilne, a ruch maszyn precyzyjny i bezpieczny
W przypadku śrub trapezowych często stosuje się pary śrub o przeciwnych kierunkach gwintu, co umożliwia np. równoległy ruch dwóch części mechanizmu.
Najpopularniejsze wymiary i ich zastosowanie
Gwinty trapezowe oznacza się literą Tr, po której podaje się średnicę i skok (np. Tr12×3, Tr20×4, Tr30×6).
Najpopularniejsze rozmiary to:
| Symbol | Średnica (mm) | Skok (mm) | Typowe zastosowanie |
| Tr10×2 | 10 | 2 | małe napędy w drukarkach 3D, miniaturowe roboty, lekkie stoły robocze CNC |
| Tr12×3 | 12 | 3 | lekkie siłowniki liniowe w drukarkach 3D, małe stoły robocze CNC, podnośniki laboratoryjne |
| Tr16×4 | 16 | 4 | imadła warsztatowe, podnośniki, śruby prowadzące w średnich maszynach |
| Tr20×4 | 20 | 4 | podnośniki mechaniczne i hydrauliczne, stoły maszynowe CNC o dużej masie, wciągarki warsztatowe |
| Tr24×5 | 24 | 5 | tokarki średniej wielkości, frezarki, podnośniki warsztatowe, stoły CNC średniej wielkości |
| Tr30×6 | 30 | 6 | duże maszyny przemysłowe, prasy, wciągarki przemysłowe, przenośniki ciężkich elementów |
Gwinty metryczne są codziennym rozwiązaniem montażowym, natomiast trapezowe – sercem wielu maszyn. Wybór między nimi zależy nie od wyglądu, a od funkcji: czy potrzebujesz mocnego połączenia, czy płynnego ruchu. Warto więc przed zakupem dokładnie określić, do czego dana śruba będzie używana – a wtedy odpowiedni wybór stanie się oczywisty.
Sprawdź naszą ofertę śrub trapezowych!
Najczęściej zadawanie pytania – FAQ
Śruby metryczne są uniwersalne i stosowane w codziennych połączeniach konstrukcyjnych. Trapezowe to elementy techniczne, wymagające precyzji, dopasowania do napędów i znajomości parametrów, dlatego oferują je sklepy specjalistyczne.
Gwint lewy stosuje się wtedy, gdy ruch lub obciążenie mogłoby samoczynnie odkręcić śrubę prawą. Przykładami są mechanizmy obracające się w lewo, napędy podwójne lub mocowania narażone na drgania.
Nie. Gwinty trapezowe nie służą do skręcania elementów, lecz do przenoszenia ruchu i siły. W połączeniach konstrukcyjnych używaj gwintów metrycznych, a w napędach i siłownikach – trapezowych.
